سایت برق و الکترونیک

 توپ های رنگی در خطوط انتقال

از زمانی که به یاد میاد، هر وقت تو جاده ها کابل های انتقال برق رو میدیدم اولین سوالی که به ذهنم میومد این بود که اون توپ ها قرمز و نارنجی که کابل ها از توشون رد شدن چی هستن و چه کاربردی دارن؟! اون موقع که از بابام پرسیدم چون رشته تحصیلیش به این موضوع اصلآ مرتبط نبود گفت که شاید برای اینه که هلی کوپتر ها با کابل ها برخورد نکنن. منم با این پاسخ قانع شدم و مدت ها گذشت. رفته رفته به این فکر کردم که آیا این تنها دلیل وجود این توپ هاست؟ که چند روز پیش دنبال این موضوع تو اینترنت سرچ کردم و تا حدودی جوابم رو گرفتم و فهمیدم که چند تا علت دیگه هم داره. حالا تو این پست کاربرد ها و ماهیت این توپ ها رو براتون توضیح میدم. شاید شما هم مثل من دنبال جواب این سوال هستید.

اسم این گوی های رنگی Warning Ball یا marker ballهست. اون ها رو میشه در رنگ های قرمز ، نارنجی ، طلایی و یا سفید پیدا کرد. جنس اون ها معمولا از آهن نازک و یا ترکیبی از آلومینیوم و یا پلاستیک مقاوم ( فایبر گلاس ) می باشد. این گوی ها علیرغم اینکه بسیار کوچک دیده میشن، در قطر های 60 ، 80 و 100 سانتی متری وجود دارن.

این گوی ها به گونه ای طراحی و ساخته شده اند که به سادگی و بدون اینکه به کابل برق آسیبی وارد شود ، بر روی آن نصب شوند و دید خوبی داشته باشند ، وزن کم ، دوام بالا ، مقاومت در برابر اشعه های ماوراء بنفش ( از بین رفتن رنگ ) ، باران ، حرارت ، الکترولیز ، لرزش های موزون ، دَوران و آلودگی و دیگر موقعیت های آب و هوایی از دیگر نکات در طراحی این گوی ها است. برخی از این گوی ها امکان دو تکه شدن برای نصب آسانتر را دارند. همچنین وجود حفره هایی بر روی آن ، امکان تخلیه آب باران و عدم تجمع آب درون آن را تامین می کند. معمولا این گوی ها بر اساس استاندارد NBR-7276 طراحی و ساخته می شوند.

تا اینجا یه معرفی از ساختمان این گوی ها ارائه شد. حالا بریم سراغ کاربرد شون ...

1 - همانطور که قبلا اشاره شد یکی از استفاده های این گوی ها برای علامت گذاری مسیر عبور کابل ها هست تا هلی کوپتر ، بالن و سایر اجسام پرنده با آنها برخورد نکنند. گوی های مربوط به این کار ساده ترین نوع گوی ها هستند و اغلب به رنگ های قرمز و نارنجی به کار می روند. ( زیرا اکثر هلی کوپتر ها بر فراز جاده ها و اتوبان ها حرکت میکنند در تقاطع مسیر های انتقال برق با جاده ها از این گوی ها استفاده میکنند. همچنین در مسیر هایی که از نظر هوایی پر تردد هستند. هنگام پرواز بالگرد - مخصوصاً اگر نور آفتاب از مقابل بتابد - دیدن کابل هایی که بصورت افقی در مقابل خلبان قرار دارند بسیار مشکل میباشد. )

2 - بعضی از انواع این گوی ها هنگامی به کار میروند که خطوط برق زیادی از یک مسیر عبور میکنند. رنگ این گوی ها نشان دهنده سطح ولتاژ عبور خطوط برای نیرو های عملیاتی و گروه های تعمیراتی میباشد.

3 - در داخل بعضی از این گوی ها فنر فشرده ای وجود دارد که برای تنظیم خودکار نیروی کشش کابل ها در تابستان و زمستان بکار میرود.

در ایران پیمانکاران کمتر از این مورد استفاده میکنند و این توپ های رنگی را بر روی خطوط گارد قرار میدهند که نشان دهنده این است که هدف اصلی آنها از قرار دادن این گوی ها همان مشخص کردن خطوط برای خلبان ها و جلوگیری از سوانح احتمالی می باشد. 

4 - اما دلیل دیگری که بنظر اصلی ترین و علمی ترین دلیل وظیفه این گوی ها میباشد این هست که بوسیله آنها ارتعاشات خارجی را کنترل نمایند. همانطور که میدانید در اثر نیرو های خارجی یا محرک مجموعه ای ارتعاش انجام میگیرد که فرکانس ارتعاشی با فرکانس عامل خارجی برابر است. در این صورت پدیده تشدید یا رزونانس شکل خواهد گرفت.

سیم استوانه ای را در نظر بگیرید؛ حال جریان حول یک استوانه را تجسم کنید اگر جریان سیال (هوا) افزایش یابد نقطه جدایِش در این سیم ایجاد خواهد شد که این جریان های گردابی ایجاد شده پشت سر سیم باعث ارتعاش سیم خواهند شد اگر این ارتعاش از بین نرود در صورت سستی دکل ها ،اونها رو از جای خودش در میاره یا اینکه کابل رو پاره میکنه البته این پدیده در فرکانس خاصی نسبت به سیم ایجاد میشه( اگر فرکانس عامل خارجی با فرکانس طبیعی برابری کند ).بنابراین برای تغییر فرکانس همسانی( رزونانس ) برای جلوگیری از پارگی سیم از این گوی ها استفاده  می شود.